1. GİRİŞ
Sistem, platform, alt sistem veya ürünün tedarik edilmesi, kullanıcı açısından eksik olan bir işlevin tamamlanması, diğer bir deyişle “yetenek” kazanma gerekliliğinden ortaya çıkmaktadır. Yetenek ise yalnızca ürünün tedarik edilmesi ile kazanılmaz. Ek olarak, o ürünün kullanıcısına sağlayacağı yarar da, ürünün amacına uygun ve doğru şekilde kullanılması ve idame edilebilmesi ile olanaklıdır.
Sağlanan sistemin, en düşük ömür devri maliyeti ile en yüksek kullanıma hazır olabilir şekilde tasarlanıp kayıtlara geçirilmesi için hem kullanıcıların hem de üretici/geliştirici/sistem sağlayıcıların ömür devri aşamalarının en başından en sonuna kadar düzenli olarak gerçekleştirmesi gereken bir takım irdelemeler bulunmaktadır.
Bu yazıda, hedeflerin tutturularak, beklentilerin en üst düzeyde kullanımını garanti edecek Lojistik Destek Analizleri (LDA) ve yapılan analizlerin ilişkisel olarak kayıt altına alındığı Lojistik Destek Analizi Kayıtları’ndan (LDAK) bahsedilmektedir.
2. LOJİSTİK DESTEK ANALİZİ (LDA) VE LOJİSTİK DESTEK ANALİZİ KAYITLARI (LDAK)
LDA, entegre lojistik destek veya entegre ürün desteği bileşenlerinin, ürün ömür devri boyunca planlanmasını sağlayan mühendislik irdelemeleridir. LDAK ise LDA sonuçlarının kaydedilmesidir.
LDA ile ilgili esaslardan önce, dünya genelinde LDA ve LDAK için kullanılan bazı standart ve yönetmelikler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır:
– MIL-STD 1388-2B (Amerikan Askeri Standardı)
– DEF-STAN 00 60 (Birleşik Krallık Savunma Bakanlık Standardı)
– TA-STD-0017 / GEIA-STD 0007 (TA-STD-0017, kaldırılan MIL-STD-1388 standardı yerine hazırlanan standart), (GEIA – Government Electronics and Information Association, federal hükümet ve savunma endüstrisi ile ilgili elektronik ve bilgi teknolojileri standardı)
– ASD/AIA S3000L (ASD/AIA, Havacılık ve Savunma Sanayi Birliği (Aerospace and Defence Industries Association) ile Amerikan Havacılık Sanayi Birliği (Aerospace Industries Association) ortak girişimi).
Bu standartlardan MIL-STD 1388-2B ve DEF-STAN 00 60 kullanımdan kaldırılmış, ASD/AIA S3000L ve GEIA-STD 0007 ise güncel olup, geliştirilmesi sürdürülmektedir. Bu standart ve yönetmelikler incelendiğinde, LDA süreci anlamında belirgin farklar göze çarpmaktadır. MIL-STD 1388-2B’de 100, 200, 300, 400 ve 500 serisi görevler bulunmakta iken ASD/AIA S3000L’de ise uygulanması oldukça zor ve karmaşık olan bu yöntemler terk edilmiş ve LDA süreci sadeleştirilmiştir.
LDA, ekipmana/sisteme/platforma yönelik yapılan ve destek sistemi elemanlarının (eğitim, yedek parça, teknik belgeler gibi) tasarımına girdi sağlayan tüm sayısal ve sayısal olmayan mühendislik irdelemeleridir. Örnek vermek gerekirse, Hata Türleri Etkileri ve Kritiklik Analizi, Onarım Seviye Analizi, Bakım Görev Analizi, Eğitim İhtiyaçları Analizi gibi destek sistemini etkileyen tüm irdelemeler, LDA olarak adlandırılır. Bu irdelemeler ürünün henüz sağlanma aşamasına geçilmeden önce gerek duyan makamlar tarafından yapılmaya başlar. Sözleşmede belirtilmişse, geliştirme aşamasında üretici tarafından ayrıntılandırılır ve ürün kayıt çizelgesinden (envanterden) çıkana kadar güncelleme devam eder. Dolayısıyla LDA’yı, ömür devri aşamaları boyunca süren veya güncellenen bir süreç olarak düşünmek yerinde olur.
Şekil 1. Basitleştirilmiş LDA Süreci ([2] ASD/AIA S3000L)
Her aşamada yapılacak irdelemeler farklı olduğu gibi, ürünün/sistemin/platformun tipine göre de LDA uyarlanmalıdır. Hatta aynı ürün birden çok son kullanıcıya yetenek kazandırıyor ise, her kullanıcı için LDA farklılık göstermelidir. Örnek olarak A ülkesinin sağladığı bir ürünün onarım seviye analizi ile B ülkesinin sağladığı aynı ürünün onarım seviye analizi aynı olmaz.
3. LOJİSTİK DESTEK ANALİZİ KAYITLARI (LDAK)
LDA’nın yalnızca yapılması değil aynı zamanda ürün ile entegre şekilde yapılması, çıktıların etkinliği açısından önemlidir. LDA’nın son kullanıcının envanterine giren ürünü birebir yansıtması ve ürün yapılanmasını sürekli olarak izleyerek güncellenmesi, büyük önem taşımaktadır. Bu da, ancak LDA mühendisi/mühendislerinin disiplinler arası çalışması ile gerçekleştirilebilir. LDA Kayıtları, yapılacak irdelemelerin farklı disiplinler tarafından yapılmış olsa bile birbirleri ile konuşmasını sağlayan önemli bir elemandır.
LDA Kayıtları, farklı disiplinler tarafından gerçekleştirilen LDA’nın bir araya getirilmesinde düzenli ve ilişkisel bir yaklaşım sergiler. Örnek olarak güvenilirlik analizleri, güvenilirlik merkezli bakım analizleri ve bakım görev analizi, LDAK içerisinde ilişkisel olarak birbirine bağlanmıştır. Bu bağlantılar kullanılarak da veri bütünlüğü sağlanır.
İlişkisel LDAK veri tabanına örneği Şekil 2’de görülebilir.
Şekil 2. Basitleştirilmiş LDA Süreci ([2] ASD/AIA S3000L)
Burada veriler arasında ilişkiyi kurmak, standarda uygun şekilde LDA kaydı tutmak çift veriyi engeller ve tek kaynaklı veriye erişimi sağlar. LDA standartlarından olan DEF STAN 00 60 içerisinde 700’ü aşkın tekil veri giriş alanı bulunur ve her bir veri giriş alanı, her bir ekipman için farklıdır. Ayrıca bir verinin güncellenmesi sırasında etkilediği diğer veriler de güncellenir veya güncellenmesi için uyarı sistemi devreye girer.
LDA kayıtları, aynı zamanda sistemin o dönemde yapılmış olan analizlerinin sonuçlarını gösteren bir fotoğrafı yansıtır. Bu fotoğraf, ömür devri aşamaları boyunca aynı kalmayacak, sürekli büyüyerek gelişecek ve tamamlandığında ise güncellenecektir.
LDA kayıtları ise, çıktı olarak her istenildiğinde kullanılabilecektir. Kullanımı kolaylaştırmak için standartlarda LDA Raporları tasarlanmıştır. Ayrıca bu raporlar ve ilişkisel veri tabanlarının standartlar ile oluşturulmuş olması, kullanılan yazılımdan bağımsız şekilde veri değişimini sağlar.
4. SONUÇ
LDA yapılırken, entegre lojistik destek / entegre ürün desteği sürecinde ne kadar büyük bir çabaya gerek duyduğunu düşünürsek, her bir ekipman için LDA hazırlanması ya da her bir ekipmana LDA yapılması olanaksızdır. Bu yüzden lojistik destek analizlerine başlamadan önce LDA adayları seçilmeli ve LDA stratejisi belirlenerek LDA planı içerisinde yapılacak analizlerin ayrıntıları anlatılmalıdır. Uygulanacak analizlerin ayrıntıları standartlarla belirlenmiştir. Bu standartlara göre birebir uygulanabileceği gibi uyarlama yapılarak da LDA yapılabilmektedir. Buna bir örnek verecek olursak, Hata Türü Etkileri ve Kritiklik Analizleri konuları, analizlerin nasıl yapılacağı bilgisi ile birlikte, tüm ayrıntılarıyla MIL HDBK 1629A’da yer almaktadır. Diğer bir örnek ise Onarım Seviye Analizi (OSA) veya İngilizce tanımı ile LORA (Level of Repair Analysis) MIL-STD 1390’da belirtilen esaslara göre uygulanabilmektedir.
Her bir lojistik destek analizi her bir LDA adayına uygulanır ve sonuçları LDA kaydı olarak kayda geçirilir. Bu süreç, geliştirme sürecinin bir parçası olmalı ve geliştirme sürecinden ve sistemin kendisinden hiçbir zaman kopmamalıdır. Çünkü ancak bu sistemle çalışıldığında, yazının başında da belirtildiği gibi, en düşük ömür devri maliyeti ile en yüksek kullanıma hazır olabilirlik sağlanabilecektir.
Unutulmamalıdır ki, LDA ve LDAK, sistemin sağlanması kadar, işletme ve sürdürülebilirlik aşamasındaki lojistik başarının ortaya konulmasındaki en büyük etkendir. Bu da, ancak iyi planlanmış ve uygulanmış bir LDA süreci ile olacaktır.
KAYNAKÇA
1. Raytheon EAGLE Software Help menüsü içeriği
2. ASD/AIA S3000L
